Dkt. Mpango:Afrika iandike hadithi yake kwa sauti yake

Na Mwandishi Maalum – Tanzania Yetu

Arusha. Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Dkt. Philip Mpango, ametoa wito kwa wanahabari wa Afrika kuamka na kuandika habari chanya, zenye matumaini, na zinazolenga kuonesha ushindi wa bara la Afrika, badala ya kurudia simulizi hasi za hatari, vita na migogoro kutoka vyombo vya habari vya Kimagharibi.

Dkt. Mpango aliyasema hayo alipofungua rasmi Mkutano wa Mabaraza Huru ya Habari Afrika unaofanyika katika Kituo cha Kimataifa cha Mikutano cha Arusha (AICC), akisisitiza kuwa Afrika haiwezi tena kuendelea kutegemea "hadithi za watu wengine" bali lazima iandike historia yake kwa maneno na sauti ya Waafrika wenyewe.

"Ni wakati wa kuandika habari zinazobeba mafanikio ya vijana wabunifu, wanawake jasiri, wasomi bora, na maendeleo ya Afrika katika sayansi, teknolojia na utawala bora. Tusiruhusu historia yetu kuandikwa na kalamu za wengine," alisisitiza Makamu wa Rais.

Habari Kama Daraja la Umoja wa Bara

Katika hotuba yake, Dkt. Mpango alisisitiza kuwa vyombo vya habari vina wajibu wa kuwa daraja la kuunganisha mataifa ya Afrika, kurithisha urithi wa utamaduni, na kuhamasisha mshikamano wa kizazi kijacho kuelekea utekelezaji wa Ajenda 2063 ya Umoja wa Afrika.

Aidha, alitoa rai kwa wanahabari na mabaraza ya habari Afrika kuandaa mapendekezo ya sera na sheria zitakazowezesha matumizi sahihi ya Akili Bandia (AI) katika uandishi wa habari—ili kuhakikisha inatumiwa kwa maendeleo na si kama chombo cha kueneza taarifa potofu.

"Ni muhimu kuwa na mifumo ya kudhibiti matumizi ya AI inayolinda maadili, ukweli wa taarifa, na uhuru wa kutoa maoni," alisema.

Changamoto za Kisasa: Tishio la Taarifa Potofu

Makamu wa Rais alionya kuwa licha ya mafanikio ya kiteknolojia, bado vyombo vya habari vinakabiliwa na changamoto ya taarifa potofu, hasa zinazotengenezwa kwa makusudi kwa nia ya kupotosha. Alisisitiza kuwa mijadala ya maboresho ya sheria na mifumo ya udhibiti wa mawasiliano ni muhimu kwa ukuaji wa uchumi kupitia upatikanaji wa taarifa sahihi kuhusu ajira, ujasiriamali, mitaji, na huduma za kifedha.

Wito wa Sera Jumuishi kwa Vyombo vya Habari

Katika kuhakikisha habari zinamfikia kila mmoja, Dkt. Mpango aliitaka Afrika kuwa na sera rafiki kwa vyombo vya habari—hasa kwa makundi maalum kama watu wenye ulemavu—ili kujenga jamii jumuishi ya maarifa.

Vilevile, alisisitiza umuhimu wa mabaraza ya habari kushughulikia kwa weledi malalamiko dhidi ya vyombo vya habari, pamoja na kuimarisha uwezo wa wanahabari kupitia mafunzo endelevu.

Tuzo kwa Hayati Mzee Mwinyi na Mwalimu Nyerere

Katika tukio hilo, Rais wa Zanzibar na Mwenyekiti wa Baraza la Mapinduzi, Dkt. Hussein Mwinyi, alipokea kwa niaba ya Hayati Mzee Ali Hassan Mwinyi tuzo ya heshima kutoka Baraza la Habari Tanzania (MCT), kutokana na mchango wake katika kufungua milango ya uhuru wa vyombo vya habari nchini miaka ya 1990.

"Uamuzi wa kuruhusu vyombo binafsi ulikuwa chachu ya mabadiliko ya kweli katika sekta ya habari," alisema Dkt. Mwinyi.

Pia, Madaraka Nyerere alipokea tuzo ya kumbukumbu ya miaka 30 ya MCT kwa niaba ya Baba wa Taifa, Mwalimu Julius Nyerere. Akizungumza kwa niaba ya familia, alisema Mwalimu alitambua kuwa vyombo vya habari ni silaha ya ukombozi na nguzo ya uhuru wa mawazo.

Serikali Yapunguza Kodi ya Magazeti

Waziri wa Habari, Utamaduni na Michezo, Prof. Palamagamba Kabudi, alitangaza hatua ya Serikali katika bajeti ya mwaka 2025/2026 ya kuondoa kodi ya ongezeko la thamani kwenye magazeti yanayozalishwa nchini, lengo likiwa ni kushusha gharama na kuongeza usomaji wa habari sahihi.

Ameongeza kuwa Serikali inaendelea kutoa wataalam na kuhamasisha matumizi ya teknolojia rafiki katika vyombo vya habari, ikiwa ni pamoja na matumizi sahihi ya akili bandia.

Kauli Mbiu: Vyombo vya Habari Vinapojitathmini

Mwenyekiti wa Mtandao wa Mabaraza Huru ya Habari Afrika, Bw. Ernest Sungura, alihitimisha kwa kueleza kuwa vyombo vya habari vinakabiliwa na changamoto kubwa zinazohitaji suluhisho la pamoja. Kauli mbiu ya mkutano huo ni:

"Uboreshaji wa sheria za Vyombo vya Habari na Mawasiliano ni msingi wa weledi wa uandishi wa Habari."

Tanzania Yetu itaendelea kufuatilia kwa karibu harakati za kuimarisha tasnia ya habari Afrika, ikiwa mstari wa mbele kutetea uhuru wa kujieleza, weledi, na sauti ya Mwafrika katika uwanja wa habari wa dunia.